Construíndo Babel, o teatro da memoria

O Ateneo Atlántico, en colaboración coa Agrupación Amiga do Marco presenta a charla-coloquio Construíndo Babel, o teatro da memoria, con Hilario J. Rodríguez con Avelina Rodríguez e Román Raña. Será o sábado 13 de maio de 2023, ás 19 horas, no salón de actos do MARCO.

Simónides de Ceos foi un poeta grego nado cara ao século VI antes de Cristo. Das súas obras, ao parecer abundantes, apenas nos quedan uns poucos versos polos cales non se fixo famoso. Foi Cicerón quen chamou a atención cara a el ao mencionalo en DE ORATORE, onde lle atribúe a creación da arte da memoria. Durante un recital poético nun palacio, Simónides saíu un intre para falar con dous amigos que reclamaban a súa presenza, xusto cando unha boa parte do palacio veu abaixo, sepultando a todos os invitados. Os cadáveres quedaron tan irrecoñecibles que resultaba moi difícil identificalos. Pero Simónides soubo dicir quen era cada cal grazas ao lugar que ocupaba o seu corpo.

Agora os pisos de cando en cando teñen comedor, pero antes era case obrigatorio que o tivesen, para poder acoller a toda a familia polo menos unha vez ao ano. A miña reuníase en Nadal, pero en días diferentes: por unha banda a familia da miña nai e por outro a do meu pai. Nesas ocasións sempre se sacaban xogos de cubertos de prata e vaixelas que ás veces se utilizaban por primeira vez, despois de estar décadas metidas nun caixón. O mimo con que se poñía a mesa nesas ocasións parecíame fascinante, por iso axudaba ás miñas avoas, as miñas tías e a miña nai, mentres elas decidían onde sentaba cada cal. Non había sitios fixos para ninguén a non ser para as avoas, que tiñan que estar preto da porta; os demais distribuiámonos segundo fosen as nosas relacións durante o ano. Eu non lembro sentarme á beira do mesmo primo, tío ou irmán dous anos seguidos. Se a Simónides a orde axudoulle a colocar aos mortos, ás miñas avoas as súas ordes mantíñannos con vida a todos un ano máis.

Os libros da Biblioteca Mnemosina de #AbyWarburg seguían acordos de boa veciñanza, establecendo relacións entre disciplinas distintas. #Warburg colocaba os libros segundo parentescos temáticos non sempre evidentes: os libros de certos filósofos xunto a libros de astrología, maxia e folclore, relacionando grupos de volumes de arte con outros pertencentes a temas literarios, textos relixiosos clásicos xunto a ensaios de metafísica. O núcleo crucial do pensamento warburgiano consistía en tecer unha historia da arte sen «influencias» ou «progresos», é dicir, sen tempo, cuxos elementos fosen capaces de coexistir nun estado de cambio constante, aínda que só fose para que todo permanecese igual, como as pedras.

Podemos seguir nós, coa nosa memoria, a orde que estableceu #AbyWarburg para os libros da súa biblioteca? Con que efecto?

Escritor e ensaísta nado en Santiago de Compostela, Hilario J. Rodríguez é coñecido principalmente polo seu labor de crítico cinematográfico, actividade que lle levou a colaborar con medios como ABC, A Vangarda, Clarín ou O País. Tamén escribiu estudos sobre xéneros cinematográficos, películas e directores, ademais de dirixir e coordinar ciclos, exposicións e publicacións para numerosos festivais de cinema.