O derradeiro alento do boi
Francisco Javier Fernández Davila
Adoitabamos apañar as patacas nun día. Xuntabámonos varias familias do barrio, nenos e maiores, poñiamos roupa e zapatos de vello e metiámonos no campo cun cubo de plástico e asa de metal. O Pasquali de Tito pasaba ruxindo coa cuña de peite vibratorio, e nós detrás, apañabamos os tubérculos de entre a terra movida, coma na busca de amorfos ovos de chocolate, case sempre completos, impolutos. Que tanto máis lento era o legón. E asasino. Que tantas patacas cortaba o legón que non o tractor. E como eu odiaba eses días de campo, que prefería facer os deberes ou estudar, mentres o Víctor e o Rubén desfrutaban da festa, do memorial poirento do celme da vida, e o seu avó quedaba na casa, porque tanto el coma o boi foran cambiados pola ruidosa máquina amarela.
Pero Tito mantivo o boi até que morreu. O derradeiro boi de Vigo morreu naquela casa de Oia, tombado na corte, co seu dono amarrado ao pescozo, coma se fose posible que un home esganase un almallo co peito. Pouco máis duraría o ancián, que acabou por marchar coa primeira das gripes.
Ás veces, neses días de sol e patacas, Tito deixaba subir a Rubén ao asento no que vou sentado eu agora. E Rubén manexaba co Chuki, o seu can, cos mesmos dez anos que tiñamos os tres. E o Chuki acompañábao no asento, cabeza arriba, sen soltar un ladro. Que tanto daría por ter o meu Lucky comigo, así, agora, sesenta anos despois, con todo este ruído e vento na cara, mentres marchamos ao lento, Pascual e máis eu. Sen o Chuki nin o Lucky nin Víctor nin Rubén. Mentres baixamos Canido Hills, onda xa de mozos nos daba a tarde para explorar as ruínas da conserveira, onda despois construíron os chaleses a pé de porto, con licenza dubidosa, e onda dicían que Fraga baixaba do norte a tomar uns cafés e decidir que palabra da nosa infancia morrería primeiro.
E mentres Rubén conducía, a sesenta anos de aquí, eu soñaba coas viaxes do meu pai mariñeiro, con rubir a un avión en Peinador e desaparecer entre as nubes durante meses, e abofé que cumprín, coma meu pai, moi a conta de renunciar á familia, que pasou a súa vida a velarnos. Levamos a distancia nos xenes.
Pítanme ás costas os coches eléctricos e autónomos. Percorremos Coruxo Boulevard, coas casas estilo Malibú penduradas na praia a chufarse do océano. Entramos en Samil Avenue, nerviosa polos neons dos casinos a facer de estrelado para as parellas borrachas que rematan a noite a fochicar no areal. Que igual é polo fume de gasoil mesturado coa augardente, ou pola ringleira que se forma cando pasamos Bouzas Village, convertida nun parque temático e folclórico, coma o Creek de Dubai, pero aparecemos en Vigo mollados, baixo a chuvia de claxons, reflexados no enxame de torres do barrio financeiro de Beiramar e o New Bay Hotel. Que igual foi que, construíndo isto, nos ferveu o tempo e nos fixemos grandes e deixamos de recoller as patacas. Porque eu seguín os estudos para non traballar e me interesei nas viaxes, e fixen as prácticas de mecánico de barcos e logo xefe de máquinas da mariña mercante.
Igual foi para marchar, para fuxir das patacas.
Víctor casou e tivo tres nenos. Traballou en salvamento marítimo. Foi dos que se tiraban ao mar co temporal, amarrado ao helicóptero por un cabo. Rubén quedou na casa dos pais finados, empalmando traballos de electricista, coma Tito, mantendo a corte, mantendo as leiras, mantendo o Pascual. Eu visitábao entre mareas, e sempre me recibía na corte, tirando unha xerra de viño do bocoi, cortando un pouco queixo e chourizo, usando o tractor de mesa, a modo de áncora, facendo que, por ese instante, o mundo deixase de xirarme nos pés.
E o tractor alí aguantaba os embates do tempo e a lexislación, porque no trinta e cinco tivo que pórlle un motor eléctrico auxiliar e unha batería de híbrido, e no corenta e dous prohibíronlle sacalo da casa ou acender o motor de combustión. Ese mesmo que teño agora ruxindo Carral arriba, empurrando pivotes, torcendo norais, afastando drons da policía mentres me soan as notificacións das multas instantáneas no reloxo de pulso, e me fan de fanfarria abafante e furiosa mentres irrompo na praza de Abel. A que antes, de nenos, era a Porta do Sol.
Compreille o tractor a Rubén cando lle vendeu a casa a uns madrileños. Fixeron un chalé. Botaron abaixo os alpendres para cavar unha piscina. A súa foi a última da urbanización. Marchou vivir a Santiago cunha sobriña nun piso de aluguer. Abrazámonos. Recibín a noticia esta mañá, no reloxo, e fun onda o tractor acubillado no garaxe a carón do Tesla. O piloto queimado anunciaba que a batería morrera. Chorei polos tres.
Aparco na Porta do Sol, xusto debaixo dos dous piares negros que sosteñen a estatua do alcalde faraón. Deixo a Pascual acendido, érgolle o capó e arríncolle a
centraliña que controla a inxección. O marcapasos. Sento no chan. Sinto a respiración atrapallarse, perder o ritmo. Escoito, coas costas apoiadas na roda, como acaba o gasoil. E esvaemos os dous, cos pistóns tusindo enfermos, de fame e de nostalxia.